Nhìn lại kết quả 10 năm thi hành Luật Hợp tác xã năm 2012

Thứ bảy - 07/08/2021 07:53
Sau 10 năm thi hành Luật Hợp tác xã năm 2012, hoạt động của Hợp tác xã (HTX) trên cả nước nói chung, tỉnh Kiên Giang nói riêng đã đạt được những kết quả đáng ghi nhận. Tuy vậy, quá trình triển khai Luật vẫn còn một số khó khăn vướng mắc, vấn đề này đã làm các mô hình KTTT chưa thể bộc lộ và phát huy hết tiềm năng của mình trong các hoạt động làm lợi cho thành viên.

Kết quả đạt được

Sau khi Luật HTX năm 2012 và Nghị định 193/2013/NĐ-CP của Chính phủ quy định một số điều của Luật HTX 2012 có hiệu lực thi hành, Liên minh HTX tỉnh Kiên Giang đã tham mưu Tỉnh uỷ, Hội dồng nhân dân, Ủy ban nhân dân (UBND) tỉnh đã ban hành nhiều văn bản thực hiện như: Nghị quyết số 16/2013/NQ-HĐND, ngày 10/7/2013 của HĐND tỉnh Kiên Giang về quy định mức chi hỗ trợ các sáng lập viên HTX chuẩn bị thành lập; các đối tượng đào tạo, bồi dưỡng của HTX trên địa bàn tỉnh Kiên Giang; Quyết định số 19/2013/QĐ-UBND, ngày 10/9/2013 của UBND tỉnh Kiên Giang về việc quy định mức chi hỗ trợ các sáng lập viên HTX chuẩn bị thành lập; các đối tượng đào tạo, bồi dưỡng của HTX trên địa bàn tỉnh Kiên Giang; Kế hoạch 114/KH-UBND ngày 02/12/2014 của UBND tỉnh Kiên Giang về chuyển đổi các HTX hoạt động theo Luật HTX năm 2012; Quyết định số 572/QĐ-UBND ngày 24/3/2015 của UBND tỉnh Kiên Giang về việc thành lập Ban Chỉ đạo chuyển đổi các HTX hoạt động theo Luật HTX năm 2012; Kế hoạch số 102/KH-UBND, ngày 04/11/2015 của UBND tỉnh Kiên Giang về việc hỗ trợ các nội dung của Chương trình hỗ trợ phát triển HTX giai đoạn 2015-2020 theo Quyết định số 2261/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ; Quyết định số 322-QĐ/TU ngày 12/7/2016 về việc kiện toàn Ban Chỉ đạo, tổ giúp việc phát triển kinh tế tập thể (KTTT) tỉnh; Quyết định số 880/QĐ-UBND ngày 13/4/2017 về Quy chế phối hợp giữa Liên minh HTX tỉnh Kiên Giang với các sở, ban ngành và địa phương trong công tác quản lý và định hướng phát triển HTX trên địa bàn tỉnh Kiên Giang; Kế hoạch số 89/KH-UBND, ngày 16/6/2017 của UBND tỉnh Kiên Giang về việc triển khai thực hiện Đề án “Thí điểm hoàn thiện, nhân rộng mô hình hợp tác xã kiểu mới tại vùng Đồng bằng sông Cửu Long giai đoạn 2016 -2020”; Kế hoạch số 120/KH-UBND, ngày 08/8/2017 của UBND tỉnh Kiên Giang về việc thực hiện phong trào thi đua “Đổi mới, phát triển HTX nông nghiệp theo Luật HTX năm 2012 góp phần tái cơ cấu ngành nông nghiệp và xây dựng nông thôn mới giai đoan 2017-2020” trên địa bàn tỉnh Kiên Giang; Chỉ thị số 1170/CT-UBND, ngày 18/5/2018 của UBND tỉnh Kiên Giang về việc đẩy mạnh phát triển KTTT năm 2018; Chỉ thị số 1557/CT-UBND, ngày 13/7/2018 của UBND tỉnh Kiên Giang về việc đẩy mạnh phát triển liên kết sản xuất, phát triển HTX kiểu mới theo Luật HTX năm 2012 trên địa bàn tỉnh Kiên Giang; Nghị quyết số 337/2020/NQ-HĐND, ngày 22/7/2020 của HĐND tỉnh Kiên Giang về việc quy định chính sách hỗ trợ phát triển HTX nông nghiệp giai đoạn 2020-2025 trên địa bàn tỉnh Kiên Giang; Kế hoạch số 147/KH-UBND, ngày 22/9/2020 của UBND tỉnh Kiên Giang về phát triển KTTT tỉnh Kiên Giang năm 2021; Kế hoạch số 79/KH-UBND, ngày 15/4/2021 của UBND tỉnh Kiên Giang về việc thực hiện Chương trình phát triển KTTT, HTX tỉnh Kiên Giang năm 2021; Kế hoạch số 88/KH-UBND, ngày 27/4/2021 của UBND tỉnh Kiên Giang về việc Triển khai thực hiện Nghị quyết số 340/2020/NQ-HĐND, ngày 22/7/2020 của HĐND tỉnh về chính sách hỗ trợ liên kết sán xuất và tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp giai đoạn 2020-2025 trên địa bàn tỉnh Kiên Giang; Kế hoạch số 93/KH-UBND, ngày 29/4/2021 của UBND tỉnh Kiên Giang về việc Triển khai thực hiện Nghị quyết số 337/2020/NQ-HĐND, ngày 22/7/2020 của HĐND tỉnh về quy định chính sách phát triển HTX nông nghiệp giai đoạn 2020-2025 trên địa bàn tỉnh Kiên Giang.

Sau khi Luật HTX năm 2012 ra đời, Liên minh HTX tỉnh đã phối hợp tổ chức tập huấn cho lãnh đạo các sở, ngành và UBND các huyện, thành phố trên địa bàn tỉnh

Bên cạnh đó, Liên minh HTX tỉnh Kiên Giang còn tích cực chủ động xây dựng các đề cương, kế hoạch, tổ chức tập huấn thực hiện chuyển đổi và đăng ký lại; phối hợp các sở, ngành và UBND các huyện, thành phố triển khai cụ thể hóa Luật HTX năm 2012, Nghị định 193/2013/NĐ-CP ngày 21 tháng 11 năm 2013 quy định chi tiết một số điều của Luật HTX 2012, Nghị định 107/2017/NĐ-CP ngày 15 tháng 9 năm 2017 sửa đổi, bổ sung một số Điều Nghị định số 193 của Chính phủ; các Thông tư của các bộ, ngành Trung ương, Kế hoạch 114 của UBND tỉnh; chỉ đạo hướng dẫn các HTX thành lập trước ngày 01/7/2013 tổ chức chuyển đổi hoạt động theo Luật HTX năm 2012. Thực hiện tốt công tác phối hợp tập huấn, tư vấn, tuyên truyền hỗ trợ thành lập mới, chuyển đổi hoạt động gắn với củng cố, phát triển và nâng cao hiệu quả hoạt động của HTX.

Xác định vai trò, tầm quan trọng của công tác tuyên truyền, Liên minh HTX đã tập trung, đẩy mạnh triển khai hoạt động tuyên truyền và hướng dẫn thực hiện với nhiều hình thức như: phát tờ rơi, tuyên truyền trên Báo, Đài; tổ chức cuộc thi tìm hiểu; phối hợp với các ban ngành đoàn thể tuyên truyền trực tiếp…Cụ thể, đã soạn thảo và in ấn trên 10.000 tài liệu về các chính sách hỗ trợ và quy trình thành lập HTX phát hành đến các hộ nông dân có nhu cầu làm ăn tập thể. Phối hợp với Đài Phát thanh - Truyền hình Kiên Giang, Báo Kiên Giang phát sóng trên 150 chương trình, phóng sự, đưa hơn 120 tin, bài. Tuyên truyền hàng ngàn tin, bài viết trên Trang Thông tin điện tử cơ quan về chủ trương, chính sách, pháp luật của Đảng và Nhà nước về KTTT, những mô hình HTX, THT hoạt động có hiệu quả; những quyền lợi, nghĩa vụ và chính sách của Đảng và Nhà nước hỗ trợ người dân khi tham gia HTX, THT. Phối hợp với Hội Liên hiệp phụ nữ tỉnh, Hội Nông dân tỉnh và các huyện, thành phố trong mở gần 300 lớp tuyên truyền Luật HTX năm 2012; hướng dẫn quy trình thành lập HTX, các biểu mẫu liên quan, tư vấn chuyển đổi HTX cho cán bộ, công chức, viên chức, hội viên và người dân. Đặc biệt, tổ chức thành công cuộc thi tìm hiểu các loại mô hình HTX kiểu mới, phần thi tiểu phẩm sân khấu và phần thi loại hình báo chí. Các hoạt động tuyên truyền đã tạo sức lan tỏa, được đông đảo các tầng lớp nhân dân hưởng ứng sôi nổi rộng khắp trên tất cả khu phố, ấp, xã, phường, thị trấn, huyện, thành phố, góp phần nâng cao nhận thức về bản chất, giá trị và nguyên tắc hoạt động của mô hình HTX kiểu mới là công bằng hơn và làm lợi nhiều hơn cho thành viên...Qua đó, có trên 100.000 lượt thành viên, cán bộ, người lao động của khu vực KTTT, HTX  được tuyên truyền, phổ biến chính sách, pháp luật về HTX.

Để đảm bảo bộ máy và đội ngũ cán bộ tư vấn, kiểm tra, theo dõi thi hành Luật HTX, UBND tỉnh Kiên Giang đã ban hành Quyết định số 572/QĐ-UBND ngày 24/3/2015 về việc thành lập Ban Chỉ đạo chuyển đổi các HTX hoạt động theo Luật HTX năm 2012. Thành viên là cơ quan quản lý nhà nước về HTX, Liên minh HTX tỉnh, cơ quan chuyên môn và các đoàn thể chính trị, xã hội. Ban Chỉ đạo đã trực tiếp phối hợp với các ngành chuyên môn huyện, thành phố tư vấn, tuyên truyền, hỗ trợ các HTX chuyển đổi cũng như thành lập mới hoạt động theo Luật HTX năm 2012. Qua đó, Liên minh HTX tỉnh đã tổ chức 15 cuộc khảo sát và hơn 300 cuộc kiểm tra trực tiếp quá trình áp dụng Luật HTX mới trong xây dựng phương án chuẩn bị thành lập HTX ở 15 huyện, thành phố trên địa bàn tỉnh. Quá trình kiểm tra, theo dõi, phần lớn các HTX (bao gồm các HTX thành lập trước ngày 01/7/2013 đã chuyển đổi và mới thành lập) năng lực điều hành được nâng lên; công tác quản lý chặt chẽ và hiệu quả hơn, xây dựng được nội quy, quy chế, hợp đồng cung cấp dịch vụ, chất lượng và hiệu quả hoạt động đã có những chuyển biến tích cực.

Phối hợp với Sở Kế hoạch và Đầu tư tỉnh mở lớp tập huấn Luật HTX năm 2012 và Nghị định 193/2013/NĐ-CP cho cán bộ các ngành có liên quan của tỉnh, huyện và cán bộ quản lý các HTX; phối hợp với các huyện, thành phố mở lớp tập huấn hướng dẫn các biểu mẫu sử dụng trong thành lập, báo cáo tình hình hoạt động của HTX theo Thông tư 03 của Bộ Kế hoạch và Đầu tư cho thành viên Ban Chỉ đạo đổi mới, phát triển KTTT, HTX cấp huyện, xã và cán bộ quản lý HTX. Mặc khác, để giúp các HTX tiện lợi và không gặp khó khăn trong quá trình đăng ký lại tai sở Kế hoạch và Đầu tư tỉnh đã mở lớp tập huấn hướng dẫn cho HTX đăng ký kinh doanh bằng hình thức qua mạng điện tử.

HTX được ra đời luôn đảm bảo nguyên tắc tự nguyện thành lập, thành viên có quyền gia nhập, ra khỏi HTX; có quyền bình đẳng, biểu quyết ngang nhau không phụ thuộc vốn góp trong việc quyết định tổ chức, quản lý và hoạt động HTX; được cung cấp thông tin đầy đủ, kịp thời, chính xác về hoạt động sản xuất, kinh doanh, tài chính, phân phối thu nhập và những nội dung khác theo quy định của điều lệ; đảm bảo quyền và nghĩa vụ khác theo Luật HTX năm 2012. Đa phần các HTX mới thành lập đều quy định rõ ràng trong phương án sản xuất kinh doanh mức góp vốn và thời gian góp vốn đủ để thực hiện dịch vụ.

Thời gian qua, Liên minh HTX tỉnh tích cực chủ động thực hiện có hiệu quả vai trò, trách nhiệm là Phó Ban Chỉ đạo đổi mới phát triển KTTT, HTX tham mưu cho Tỉnh ủy, UBND tỉnh vận dụng chủ trương của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước để ban hành các chính sách hỗ trợ phát triển KTTT, HTX. Tích cực chủ động trong công tác tuyên truyền, tư vấn, hỗ trợ các HTX chuyển đổi, thành lập mới hoạt động theo Luật HTX năm 2012; phối hợp với các ngành chức năng, các Trường nghiệp vụ trong và ngoài tỉnh đào tạo, bồi dưỡng nguồn nhân lực cho cán bộ quản lý HTX và tư vấn xây dựng điều lệ, phương án sản xuất kinh doanh, hướng dẫn thủ tục thành lập HTX, hỗ trợ đầu tư cho HTX ứng dụng khoa học công nghệ, xây dựng chuỗi giá trị trong sản xuất.

Phối hợp với các ngành chức năng, các Trường nghiệp vụ trong và ngoài tỉnh đào tạo, bồi dưỡng nguồn nhân lực cho cán bộ quản lý HTX

Chủ động phối hợp với các sở, ban, ngành và địa phương thực hiện có hiệu quả công tác tư vấn, hòa giải, giải quyết các kiến nghị, thắc mắc, khiếu nại của HTX, thành viên liên quan đến quyền lợi của các HTX về thuế, giấy phép đăng ký HTX...Tham gia triển khai thực hiện các Chương trình mục tiêu Quốc gia giảm nghèo và chương trình xây dựng nông thôn mới; tư vấn, hỗ trợ HTX hoạt động hiệu quả góp phần quan trọng vào các Chương trình mục tiêu Quốc gia, HTX đã tham gia trực tiếp tiêu chí 13 tạo việc làm, nâng cao thu nhập cho người dân và làm nồng cốt trong giảm nghèo ở địa phương.

Tính đến ngày 31/12/2020 toàn tỉnh có 493 HTX và dự kiến đến 31/12/2021 là 503 HTX (tăng 304 HTX so với 01/07/2013). Trong đó, thành lập mới 294 HTX; đang hoạt động 478 HTX; ngưng hoạt động 15 HTX; giải thể 86 HTX (bao gồm 30 HTX thành lập trước ngày 01/07/2013). Số thành viên HTX dự kiến đến 31/12/2021 là 55.000 thành viên (giảm 3.410 thành viên so với 01/7/2013); số lượng lao động (chính thức, mùa vụ) dự kiến đến 31/12/2021 là 9.250 lao động (tăng 7.850 lao động so với 01/7/2013). Vốn điều lệ, vốn chủ sở hữu bình quân của HTX dự kiến đến 31/12/2021 là 380.100 triệu đồng (tăng 274.121 triệu đồng so với 01/7/2013); Lợi nhuận bình quân của HTX, dự kiến đến 31/12/2021 là 1 tỷ đồng (tăng 600 triệu đồng so với 01/7/2013). Thu nhập bình quân của thành viên, lao động HTX dự kiến đến thời điểm 31/12/2021 là 70 triệu đồng (tăng 30 triệu đồng so với 01/7/2013).

Có thể thấy, sau khi Luật HTX năm 2012 ra đời đã tác động tích cực đến sự tăng trưởng về mặt số lượng HTX trên địa bàn tỉnh. Qua công tác tuyên truyền đã làm thay đổi cách nhìn của người dân về mô hình HTX kiểu mới. Thực tế, những HTX hoạt động theo Luật HTX năm 2012 thể hiện rõ là tổ chức của nông dân, đại diện quyền lợi cho nông dân nên được người dân tin tưởng. Vào HTX người dân được hưởng lợi trực tiếp thông qua các dịch vụ và đa số HTX đảm bảo đầu ra sản phẩm sau thu hoạch bằng cách liên kết chuỗi sản xuất với công ty, doanh nghiệp.

Qua công tác tuyên truyền đã làm thay đổi cách nhìn của người dân về mô hình HTX kiểu mới

Vai trò của THT, HTX luôn thể hiện rõ rệt và là công cụ không thể thiếu đối với phát triển kinh tế - xã hội ở địa phương. Thời gian qua các THT, HTX là chủ thể tích cực trong xây dựng nông thôn mới thông qua thực hiện tái cơ cấu nông nghiệp, thực hiện chuyển dịch cơ cấu cây trồng, vật nuôi, cơ cấu kinh tế nông nghiệp, nông thôn theo hướng kết nối để tiến tới phát triển ổn định và bền vững. Đặc biệt, các THT, HTX đã thực hiện đổi mới nội dung và phương thức hoạt động thông qua nâng cao nâng lực quản trị, điều hành; tổ chức đa dạng hình thức liên kết, hợp tác; đa dạng hóa các khâu dịch vụ hỗ trợ thành viên, nâng cao chất lượng dịch vụ; tạo điều kiện cho kinh tế hộ thành viên tham gia vào chuỗi giá trị từ sản xuất đến tiêu thụ; thúc đẩy áp dụng tiến bộ kỹ thuật về quy trình sản xuất, quy trình quản lý vào sản xuất, quản lý để tăng năng suất, chất lượng, hiệu quả và sức cạnh tranh, bảo đảm an sinh xã hội, nâng cao thu nhập, đời sống cho thành viên và người dân trong khu vực KTTT.

Song song, hiện tại có hàng trăm HTX tham gia Chương trình mỗi xã một sản phẩm (OCOP) và nhiều sản phẩm chủ lực được công nhận với thứ Hạng cao. Hơn thế nữa, các THT, HTX đã chung tay cùng với chính quyền xây dựng và phát triển các sản phẩm tiềm năng, chủ lực, có lợi thế của địa phương; góp phần tạo công ăn việc làm tại chỗ, nâng cao thu nhập, cải thiện đời sống thành viên và người lao động khu vực KTTT. THT, HTX hoạt động hiệu quả đã tạo điều kiện cho thành viên tổ chức sản xuất ổn định và hiệu quả, làm cho đời sống thành viên không ngừng được nâng lên; từ đó thành viên có điều kiện, khả năng đóng góp xây dựng hạ tầng cơ sở phục vụ sản xuất, các công trình văn hóa, phúc lợi công cộng, đảm bảo an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội ở địa phương, góp phần hoàn thành các tiêu chí trong xây dựng nông thôn mới. Sự tác động tích cực và đóng góp không nhỏ của các mô hình KTTT trên đã trở thành kết quả chung của các Chương trình mục tiêu Quốc gia xây dựng nông thôn mới, Chương trình mục tiêu Quốc gia giảm nghèo bền vững…có giá trị lan tỏa, là cơ sở khá quan trọng góp phần phát triển kinh tế - xã hội của địa phương.

Nhiều sản phẩm của HTX được chứng nhận OCOP

Sau 10 năm triển khai Luật HTX năm 2012, nhận thức, hiểu biết của cán bộ Liên minh HTX và cán bộ, thành viên người lao động khu vực KTTT, HTX đối với chính sách, pháp luật về HTX đã có chuyển biến tích cực trên nhiều mặt. Hiểu rõ hơn ý nghĩa và tầm quan trọng của KTTT, HTX trong công cuộc xây dựng xã hội chủ nghĩa, đặc biệt là góp phần xây dựng nông thôn mới hiện nay. Đa số cán bộ Liên minh HTX có nghiên cứu, hiểu sâu hơn, nắm vững nội dung và có khả năng đảm nhận việc tuyên truyền phổ biến Luật đến người dân khi được phân công. Nhận thức của cán bộ, thành viên người lao động khu vực KTTT, HTX nâng lên rõ rệt thông qua việc tự nguyện góp vốn đầy đủ trước khi thành lập, bộ máy quản lý được cơ cấu đầy đủ và đảm bảo hoạt động đúng Luật. Các HTX chuyển đổi đều chủ động xây dựng phương án sản xuất kinh doanh và Điều lệ theo đúng quy định như: cơ cấu tổ chức, bộ máy điều hành, mức độ sử dụng dịch vụ, phân phối thu nhập…

Vẫn còn nhiều bất cập, hạn chế

Tuy nhiên, việc ban hành và triển khai các văn bản hướng dẫn thi hành Luật HTX năm 2012 ở tỉnh Kiên Giang còn chậm so với yêu cầu; việc thực hiện đôi lúc chưa đồng bộ; nhiều nội dung chưa được thống nhất, nhất là về thủ tục đăng ký lại và đăng ký thành lập khiến các HTX khó khăn trong chuyển đổi nội dung hoạt động theo Luật HTX năm 2012. Các quy định tại Luật HTX năm 2012 và các văn bản hướng dẫn thi hành Luật vẫn còn bất cập; một số quy định còn chưa được hướng dẫn hoặc có hướng dẫn nhưng tính khả thi không cao, khó triển khai. Nhiều chính sách hỗ trợ được ban hành nhưng chưa đồng bộ, thiếu nguồn lực; công tác kiểm tra, thanh tra, giám sát việc thi hành Luật HTX năm 2012 và các chính sách hỗ trợ phát triển HTX chưa thường xuyên. Ở đa số địa phương cấp huyện, thành phố việc thi hành Luật HTX chưa có sự đóng góp tích cực của các cơ quan chủ thể, cơ quan tham mưu chính; chưa thể hiện quyết tâm cao, có việc còn chung chung, chưa rõ thời gian thực hiện. Nguyên nhân là do một số cấp ủy, chính quyền địa phương chưa thật sự quan tâm đến phong trào KTTT. Chưa nhận thức chưa đầy đủ về vị trí, ý nghĩa, tầm quan trọng của việc tổ chức lại các mô hình tổ hợp tác (THT), HTX theo Luật HTX năm 2012. Mặt khác, từ khi ban hành Luật cho đến khi ban hành các văn bản dưới Luật khoảng cách quá xa gây khó khăn cho quá trình triển khai thực hiện chuyển đổi, nhất là không có cơ sở để áp dụng cho những HTX mới thành lập. Công tác vận động, tuyên truyền, hướng dẫn việc chuyển đổi hầu như chỉ có cơ quan Liên minh HTX thực hiện.

Tuy nhiên, việc thi hành Luật HTX năm 2012 vẫn còn nhiều hạn chế nhất là vấn đề thực hiện chính sách

Công tác tuyên truyền về vai trò, vị trí của KTTT, HTX của địa phương còn chậm, chưa rõ nét; vai trò lãnh đạo chỉ đạo của một số cấp ủy đảng, chính quyền đối với KTTT, HTX chưa được quan tâm đúng mức, thiếu những giải pháp có hiệu lực, hiệu quả để thúc đẩy KTTT, HTX phát triển nhanh và bền vững; một số ngành, đoàn thể nhất là cấp huyện chưa tham gia tốt công tác vận động, tuyên truyền, hướng dẫn chỉ đạo công tác chuyển đổi và định hướng HTX hoạt động theo đúng Luật hiện hành.

Nhận thức về bản chất, nguyên tắc, giá trị của HTX kiểu mới và chính sách, pháp luật HTX của cán bộ quản lý các cấp và kể cả cán bộ HTX, cũng như­­ hầu hết thành viên chư­­­a đầy đủ. Một số thành viên, người lao động khu vực KTTT, HTX chưa coi trọng vấn đề phát triển KTTT, HTX; chưa thấy rõ vai trò và sự đóng góp của KTTT, HTX trong việc phát triển kinh tế - xã hội của địa phương nói chung và phát triển kinh tế hộ nói riêng.

Tính đến thời điểm hiện tại, Kiên Giang chưa có trường hợp HTX đủ quy mô và tầm cỡ để chia tách, tuy vậy lại có rất nhiều HTX hợp nhất, sáp nhập. Mục đích hợp nhất, sáp nhập để tạo thành HTX quy mô lớn, đa dạng về sản phẩm dịch vụ để liên kết sản xuất với doanh nghiệp mang tính ổn định hơn. Có trường hợp HTX tồn tại hình thức mà không hoạt động, người đại diện theo pháp luật của HTX không có nơi cư trú hoặc đã chết. Sau thời điểm 01/7/2013 các HTX không hoạt động buộc phải giải thể khá nhiều nên số thành viên cũng giảm đáng kể.

Các thành viên HTX đa số là nông dân nghèo nên vốn góp đa phần ít hơn so với kế hoạch; thời hạn vốn góp vượt quá thời gian quy định, dẫn đến năng lực tài chính, nguồn vốn hoạt động của HTX không đảm bảo, hạn chế hiệu quả hoạt động của HTX; có nhiều HTX chỉ góp vốn tượng trưng cho có; vẫn còn HTX thiếu tính minh bạch, Hội đồng quản trị tự quyết định hoặc chi phối tất cả các hoạt động của HTX; thành viên ít quan tâm đến hoạt động điều hành của lãnh đạo HTX, chỉ khi thật sự cần thiết các vấn đề có liên quan đến sản xuất hộ gia đình mới tham gia hội họp và có ý kiên đóng góp. Nguyên nhân là do nhiều HTX có quy mô và diện tích quá nhỏ, địa phương vận động thành lập để đảm bảo chỉ tiêu, người dân chưa thấy được lợi ít khi tham gia vào HTX.

Cơ quan Liên minh HTX tỉnh chưa thể tham gia trực tiếp hướng dẫn và thẩm định tiêu chí xây dựng nông thôn mới của các HTX do không được cơ cấu làm thành viên nên việc đánh giá hiệu quả hoạt động của HTX chưa sâu gây khó khăn trong định hướng hỗ trợ HTX phát triển. Quá trình cơ quan Liên minh HTX tư vấn, kiểm tra, theo dõi thi hành Luật HTX chưa có sự tham gia sâu của các ngành chức năng đặc biệt là cơ quan quản lý nhà nước từ tỉnh đến cơ sở nên khi phát hiện sai phạm rất khó khăn trong việc chấn chỉnh và xử lý.

Công tác quản lý nhà nước hỗ trợ phát triển HTX chưa tập trung đầu mối, còn chồng chéo tại nhiều ngành, đơn vị; vai trò quản lý nhà nước đối với KTTT, HTX của chính quyền các cấp thể hiện chưa rõ; một số sở, ban ngành chức năng liên quan chưa thường xuyên quan tâm đến HTX, thậm chí xem HTX như là một doanh nghiệp tư nhân. Điều bất cập vẫn là vấn đề cấp giấy chứng nhận, kiểm tra hoạt động HTX, trong khi đó hướng dẫn hỗ trợ thành lập là cơ quan khác, việc cấp giấy chứng nhận và thẩm quyền quản lý nhà nước lại là cơ quan khác nên rất khó trong việc nắm bắt và kiểm soát hoạt động HTX.

Việc tư vấn, kiểm tra, theo dõi thi hành Luật HTX đều do cán bộ của cơ quan Liên minh HTX tỉnh phụ trách, trong khi đó Liên minh HTX không phải là cơ quan quản lý nhà nước về HTX. Lực lượng cán bộ quản lý nhà nước về KTTT, HTX mỏng, kiêm nhiệm nhiều việc nên công tác kiểm tra, giám sát, nắm tình hình thực hiện Luật HTX năm 2012 chưa được triển khai thường xuyên, chưa kịp thời phát hiện những khó khăn, vướng mắc của HTX để hướng dẫn giải quyết hoặc kiến nghị các cấp, ngành có thẩm quyền giải quyết. Cơ quan quản lý nhà nước từ cấp tỉnh đến cơ sở chưa thực sự quan tâm nhiều, chưa chủ động tổ chức kiểm tra chấn chỉnh và xử lý các HTX cố tình làm sai theo tinh thần Luật HTX năm 2012.

Cần sửa đổi, bổ sung Luật

Mặc dù khi áp dụng Luật HTX năm 2012 khu vực KTTT, HTX đạt được những thành tựu nhất định. Tuy nhiên, qua quá trình thực hiện vẫn còn nhiều hạn chế, bất cập nhất định cần được nhìn nhận và khắc phục như:

Sau khi Luật HTX năm 2012 có hiệu lực thi hành, một số văn bản hướng dẫn Luật được ban hành quá chậm nên quá trình triển khai thực hiện gặp nhiều khó khăn. Nhiều địa phương còn lúng túng trong việc triển khai một số điểm mới của Luật. Tiếp đến là Nghị định số 193/2013/NĐ-CP ngày 21/12/2013 quy định chi tiết một số điều của Luật HTX năm 2012 có đến 11 chính sách ưu đãi, hỗ trợ cho các HTX, nhưng thực tế các chính sách này đi vào cuộc sống không nhiều, có chính sách đến thời điểm hiện tại chưa thực hiện được. Một số chính sách riêng cho HTX (Chính sách đào tạo, bồi dưỡng cán bộ HTX; Hỗ trợ đầu tư kết cấu hạ tầng cho HTX nông nghiệp...), thì không có nguồn vốn, phải lồng ghép trong các chương trình khác.

Cần nên quy định lại cơ quan quản lý nhà nước đối với HTX sao cho tập trung và nhất quán. Hiện tại ở cấp tỉnh, hệ thống quản lý nhà nước về KTTT, HTX dàn trải ở nhiều cơ quan, nhiều đơn vị khác nhau. Sở Kế hoạch và Đầu tư là cơ quan quản lý nhà nước về KTTT, HTX nhưng không có bộ phận chuyên trách theo dõi, quản lý, mọi vấn đề về phát triển KTTT là do cơ quan Liên minh HTX phụ trách hoặc phối hợp thực hiện; mỗi sở, ngành có HTX hoạt động lĩnh vực đó lại là cơ quan quản lý nhà nước theo lĩnh vực gây khó khăn trong áp dụng các văn bản chung của Trung ương và của Tỉnh.

Ở cấp huyện cần bố trí cán bộ chuyên trách, cấp xã bố trí cán bộ kiêm nhiệm để theo dõi KTTT, HTX.

Giải pháp

Tiếp tục hoàn thiện các cơ chế, chính sách và các văn bản hướng dẫn thi hành Luật HTX năm 2012 một cách có liên thông và đồng bộ; sửa đổi, bổ sung những vấn đề chưa hợp lý sao cho phù hợp với thực tế hoạt động của HTX. Đẩy mạnh công tác tuyên truyền pháp luật HTX nhằm nâng cao nhận thức cho toàn bộ hệ thống chính trị, cán bộ, đảng viên và cho các tầng lớp nhân dân hiểu rõ Luật HTX năm 2012, bản chất mô hình HTX kiểu mới, vai trò và lợi ích của tổ chức HTX trong phát triển kinh tế - xã hội thời kỳ hiện nay.

Tổ chức triển khai thực hiện có hiệu quả các chính sách hỗ trợ, ưu đãi phát triển KTTT, HTX từ Trung ương đến địa phương sao cho phù hợp với bản chất, nhu cầu, trình độ phát triển của HTX; tránh tình trạng ban hành văn bản suông gây mất lòng tin đối với thành viên HTX, người dân về chế độ ưu tiên và sự quan tâm của Nhà nước đối với KTTT.

Tăng cường và nâng cao hiệu quả công tác quản lý nhà nước đối với HTX, gắn liền với công tác lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy đảng, chính quyền các cấp trong phát triển HTX. Kiện toàn, nâng cao năng lực, hiệu quả hoạt động hệ thống bộ máy quản lý nhà nước từ Trung ương đến địa phương. Đào tạo đội ngũ cán bộ làm công tác quản lý nhà nước về HTX một cách chuyên nghiệp; tạo điều kiện để hệ thống Liên minh HTX hoàn thành tốt hơn nhiệm vụ phát triển KTTT, HTX.

Nâng cao hiệu quả hoạt động của các HTX trên cơ sở rà soát, giải thể các HTX ngừng hoạt động, hỗ trợ HTX yếu kém thự hiện có hiệu quả phương án sản xuất kinh doanh, thúc đẩy HTX mạnh mở rộng dịch vụ... Bên cạnh đó, tổ chức đào tạo, bồi dưỡng nguồn nhân lực; xúc tiến thương mại; đầu tư kết cấu hạ tầng phục vụ sản xuất... để HTX dần dần tự hoàn thiện.

Tập trung xây dựng và đầu tư hỗ trợ mô hình HTX điểm trên cơ sở mạnh về trình độ, quản lý chuyên nghiệp, có liên kết chuỗi với doanh nghiệp theo hướng ứng dụng công nghệ cao, sản phẩm đa dạng và có chất lượng...sau đó tổ chức nhân rộng điển hình áp dụng cho từng khu vực, từng địa phương.

Phát huy vai trò của cả hệ thống chính trị từ Trung ương đến địa phương trong phát triển KTTT, HTX. Bên cạnh đó, củng cố hệ thống Liên minh HTX, làm rõ chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và vai trò, trách nhiệm của Liên minh HTX trong phát triển HTX.

Tập trung đầu mối chủ thể tham mưu về lĩnh vực KTTT sao cho tinh gọn, tránh trùng lấp chức năng từ khâu tư vấn, tuyên truyền, hỗ trợ thành lập đến cấp giấy chứng nhận đăng ký và kiểm tra, giám sát hoạt động của HTX.

Tổng số điểm của bài viết là: 0 trong 0 đánh giá

Click để đánh giá bài viết

Những tin mới hơn

Những tin cũ hơn

Bạn đã không sử dụng Site, Bấm vào đây để duy trì trạng thái đăng nhập. Thời gian chờ: 60 giây